بررسی نورزایی zns، zns(ag) nai(tl) تحت تابش های آلفا و بتاهای ناشی از چشمه های am-241 و sr-90

چکیده: پدیده ی لومینسانس یا نورزایی ناشی از اندرکنش تابش های یونیزه کننده با مواد فسفری از جمله zns، zns(ag) و nai(tl) می باشد که در اوایل قرن نوزدهم کشف و تاکنون پژوهش های گسترده ای در این موضوع صورت گرفته است. این پدیده کاربردهای متعددی از جمله ساخت لامپ های کوچک، بدون مولد الکتریکی و طولانی عمر هسته ای، که از اهداف اصلی این بررسی می باشد، دارد. به منظور بررسی میزان نوردهی ناشی از تحت تابش قرار گرفتن مواد zns و zns(ag)، ابتدا پودر آنها را به صورت خمیر (با استفاده از اتیل الکل) درآورده و توسط یک کاردک بر روی پلاستیک های cr-39 با ابعاد ، که قبلاً مورد تابش آلفا و خورش شیمیایی قرار گرفته بودند، مالش داده شدند. آنگاه پلاستیک های محتوی zns و zns(ag) در یک تاریکخانه مورد تابش آلفا و بتا قرار گرفته و فوتون های ایجاد شده از این اندرکنش با استفاده از pmt شمارش گردیدند. همچنین به منظور بررسی میزان نوردهی بلور nai(tl)، قطعه ای از آن از انستیتو فیزیک ایران تهیه و نوردهی ناشی از اندرکنش آلفا و بتا با آن مورد بررسی قرار گرفت. نتایج به دست آمده دلالت بر تولید فوتون های بیشتر از هر سه نمونه ی پرتودهی شده با تابش آلفا نسبت به بتا را دارد. همچنین بازده ی تولید نور نمونه ها با افزایش زمان پرتودهی cr-39 قبل از پر کردن آنها با zns و zns(ag) کاهش می یابد. بازده ی تولید نور zns تحت تابش های آلفا و بتا نسبت به zns(ag) تحت تابش های آلفا و بتا تا حدی کاهش یافته است. در حالی که بازده ی تولید نور در بلور nai(tl) نسبت به zns و zns(ag) تحت تابش مشابه کمتر است. نتایج نشانگر این مطلب است که تعداد فوتون های تولید شده از نمونه های مورد بررسی، توسط چشم معمولی قابل رویت می باشند. بنابراین ساخت لامپ های نورزای هسته ای (قابل رویت با چشم غیرمسلح)، امری امکان پذیر به نظر می رسد.